The Digital Fairness Act: strengthening consumer protection in the digital realm

Background

The DFA originates from the Digital Fairness Fitness Check, which assessed the adequacy of existing rules in ensuring fair, transparent, and non-manipulative interactions between digital services and consumers. The fitness check confirmed that while current consumer protection laws remain relevant and necessary, they are not sufficiently tailored to address the specific harmful practices and challenges consumers face online. These include financial harm, wasted time, and even mental strain.

The fitness check identified several problematic digital practices:

• Dark patterns: deceptive and manipulative interface designs that steer consumers toward unintended choices;
• Addictive design features: such as infinite scrolling or excessive notifications that encourage overuse;
• Unfair personalisation: exploiting consumer vulnerabilities, for example by targeting minors with personalised advertising or pricing;
• Misleading influencer marketing: lack of transparency about commercial intent;
• Issues with digital contracts: including automatic renewals, difficult cancellation processes, and reliance on chatbots.

Regulatory context

The EU has increasingly equipped itself with tools to address these issues. In addition to core consumer protection legislation, several complementary instruments have come into force, including the Digital Services Act, Digital Markets Act, Artificial Intelligence Act, Data Act, and the Audiovisual Media Services Directive. This regulatory patchwork has made the application of consumer protection rules in the digital domain more complex.

Current challenges

The DFA seeks to address two main problems:

1. Lack of digital fairness for consumers, especially vulnerable groups such as minors. This results in suboptimal choices, financial harm, time loss, health impacts, and indirect effects like environmental costs. The estimated annual financial harm to consumers is at least €7.9 billion, excluding non-financial damages such as mental distress.
2. Legal uncertainty and market fragmentation for businesses, due to divergent national rules and interpretations across Member States. This increases compliance costs and hampers cross-border trade, leading to missed opportunities and unfair competition, particularly from non-EU traders.

Without intervention, these issues risk worsening due to technological developments and the continued growth of e-commerce.

Objectives of the DFA

The Digital Fairness Act aims to close these gaps by:

• Introducing prohibitions on manipulative techniques and misleading pricing strategies (e.g., drip pricing, false urgency);
• Enhancing protection for minors, including measures against addictive design and exploitative targeting;
• Simplifying rules for businesses to reduce fragmentation and legal uncertainty;
• Leveraging digital tools such as the European Digital Identity Wallet, enabling citizens to identify themselves online and share data securely and transparently, to support enforcement.

Next steps

With the consultation phase complete, the European Commission is now conducting an impact assessment which will form the basis of the legislative proposal. The proposal is expected to be published in mid-2026, likely supplementing existing consumer protection laws and introducing new obligations for digital service providers.

Conclusion

The DFA could mark a significant step toward a fairer digital marketplace. For consumers, it promises stronger rights in an increasingly complex online environment. For businesses, now is the time to evaluate and, if necessary, revise their digital strategies to align with upcoming regulatory expectations. 

Dutch

De Digital Fairness Act: consumentenbescherming in het digitale domein

De digitale wereld biedt gemak en keuze, maar achter de schermen groeit de zorg: hoe eerlijk zijn onze online beslissingen? Denk aan het digitale doolhof van klikbare opties dat soms moet worden doorlopen om een abonnement op te zeggen. De Europese Commissie wil hier paal en perk aan stellen met de Digital Fairness Act (DFA). De consultatiefase is op 24 oktober 2025 gesloten, en een wetsvoorstel zal naar verwachting medio 2026 volgen.

Achtergrond

De DFA vloeit voort uit een geschiktheidscontrole van het EU-consumentenrecht inzake digitale rechtvaardigheid, waarmee wordt gedoeld op het waarborgen van eerlijke, transparante en niet-manipulatieve interacties tussen digitale diensten en consumenten. Daaruit bleek dat de bestaande regels inzake consumentenbescherming relevant en noodzakelijk blijven om een hoog niveau van consumentenbescherming te waarborgen, maar onvoldoende zijn toegesneden op de specifieke schadelijke praktijken en uitdagingen waarmee consumenten online worden geconfronteerd. Consumenten worden online te vaak blootgesteld aan praktijken die leiden tot financiële schade, tijdverlies en zelfs mentale belasting.

Uit de geschiktheidscontrole bleek dat de bestaande regels onvoldoende zijn toegesneden op schadelijke digitale praktijken zoals:

• donkere patronen: bedrieglijke en manipulatieve interfaceontwerpen die consumenten sturen naar ongewenste keuzes;
• verslavende kenmerken: zoals eindeloos scrollen of notificaties die overmatig gebruik stimuleren;
• oneerlijke personalisatie waarbij misbruik wordt gemaakt van de kwetsbaarheden van de consument. Bijvoorbeeld het zich richten tot kwetsbare groepen, zoals minderjarigen, met gepersonaliseerde reclame of prijsstelling;
• misleidende marketing door influencers: onvoldoende transparantie over commerciële intenties; of,
• problemen met digitale contracten: zoals automatische verlengingen, moeilijk opzegbare abonnementen, en het gebruik van chatbots.

De afgelopen tijd heeft de EU steeds meer instrumenten in handen: naast de EU-wetgeving inzake consumentenbescherming zijn ook specifieke (aanvullende) instrumenten van kracht geworden. Zoals de digitaledienstenverordening, de digitalemarktenverordening en de verordening artificiële intelligentie, naast onder meer de dataverordening en de richtlijn audiovisuele mediadiensten. Het samenstel van deze instrumenten maakt de toepassing van de regels inzake consumentenbescherming op digitaal gebied complex.

Huidige problematiek

De huidige problematiek bestaat uit twee hoofdpunten. Ten eerste is er een gebrek aan digitale rechtvaardigheid voor consumenten, waaronder kwetsbare consumenten zoals minderjarigen. Dit leidt tot suboptimale consumentenkeuzes die financiële schade, tijdverlies, negatieve gevolgen voor de gezondheid en indirecte effecten zoals milieukosten tot gevolg hebben. De financiële schade voor consumenten wordt geschat op minimaal € 7,9 miljard per jaar, exclusief tijdverlies en niet-financiële schade, zoals mentale schade.

Daarnaast zijn de regels voor bedrijven onduidelijk en is er sprake van marktfragmentatie, inhoudende dat het bestaan van uiteenlopende nationale regels en interpretaties binnen de EU-lidstaten de interne markt verstoort. Dit leidt tot hogere bedrijfskosten en belemmeringen voor grensoverschrijdende handel, door onder andere gemiste zakelijke kansen en oneerlijke concurrentie, in het bijzonder door handelaren van buiten de EU.

Zonder ingrijpen dreigt de situatie te verslechteren door technologische ontwikkelingen en de groei van e-commerce.

Doel DFA

De DFA wil deze lacunes dichten door:

• verbodsmaatregelen tegen manipulatieve technieken en misleidende prijsstrategieën te introduceren;
• de bescherming van minderjarigen te versterken;
• de regels voor bedrijven te vereenvoudigen, om marktfragmentatie en rechtsonzekerheid te verminderen; en,
• digitale instrumenten, zoals de Europese digitale identiteit, een digitale portemonnee waarmee burgers zich online kunnen identificeren en veilig en transparant gegevens kunnen delen, te gebruiken om handhaving te vergemakkelijken.

Volgende stappen

Nu de consultatie is afgerond, werkt de Europese Commissie aan een effectbeoordeling die de basis vormt voor het wetsvoorstel. Publicatie van het wetsvoorstel wordt medio 2026 verwacht. Het voorstel zal waarschijnlijk bestaande consumentenwetgeving aanvullen en nieuwe verplichtingen introduceren voor digitale aanbieders.

Conclusie

De DFA kan een grote stap richting een eerlijkere digitale markt zijn: het betekent voor consumenten een versterking van hun rechten in een steeds complexer digitaal landschap. Tegelijkertijd is het voor bedrijven nu het moment om hun digitale strategieën te evalueren en waar nodig te herzien.